12. Надежта на дело
Библиска заднина:
1. Коринќаните 15; Римјаните 8; Исаија 40-66
Павле бил подготвен да го даде својот живот за големото сознание за Бога кој го спасува и обновува светот. Меѓутоа, по неговата
смрт тоа сознание е искривоколчено. Во новата, лажна приказна, Бог не го спасува светот – Тој се задоволува само со тоа да ги штити душите. Но, всушност, што е Радосната вест?
Црна смрт
Во 1347 година, речиси 1300 години по смртта на Павле, низ Европа почнала да пустоши чума. До 1351 година, емисарите на папата процениле дека од таа болест умреле 23 840 000 луѓе, односно една третина од популацијата. До крајот на векот европската популација се намалила за половина во споредба со онаа пред чумата. Историчарите укажуваат на можната поврзаност меѓу црковната теологија и таа катастрофа. Делови од црквата уште порано им свртеле грб на Евреите и на библиското учење за создавањето. Наместо тоа, го прифатиле Платоновото нагласување на душата и го развиле до крајни граници. Целта на просечниот христијанин во средниот век била да побегне од телото и од овој свет. Животот во тело било само неопходна (и обично проблематична и кратка) преодна фаза. Смртта претставувала големо ослободување. Бестелесната вечност на небото претставувала спасение.
Последицата на ваквото толкување на Библијата, меѓу другото, било и тоа што во Европа проучувањето на природата стагнирало цели 1000 години. Природата станала небитна во нивното сфаќање на светот. Евреите и муслиманите имале подобри сфаќања за здравјето и хигиената (и на науката воопшто) од Европејците. Христијанската Европа поради тоа била целосно неподготвена да се избори со пандемијата каква што била црната смрт.
Сурова иронија
Илјадагодишното антиеврејско расположение отпочнало процес кој сега црквата ја направило толку ранлива. Меѓутоа, иронијата е во тоа што многу христијани во Европа, кога дошло до катастрофа, за чумата решиле да ги обвинат Евреите.
„Евреите, со своето длабоко разбирање на хигиената, повеќе сакале да ја донесуваат водата за пиење од отворени потоци, иако тоа било подалеку од нивните домови. Таквата навика во нормални околности би поминала незабележано, но сега, во текот на чумата, станала многу сомнителна. Зошто Евреите ги избегнувале бунарите, освен ако не знаеле дека биле затруени? А како тие би можеле тоа да го знаат освен ако самите не ги затруле?“ (Phillip Ziegler, The Black Death; London: Collins, 1969; p. 100).
Тој заклучок е заснован на предрасудите кои веќе биле широко распространети против Евреите. Сомнежите се потврдени кога Евреите, во текот на измачувањето, „признавале“ дека се криви за труењето. Тоа довело до масакр на Евреите во цела Европа, и било од такви размери кои не се надминати до денешни дни.
Чумата го преполовила населението на Европа за време на средниот век
Христијаните и планетата Земја
Кога евангелските христијани во 2007 година сериозно се вклучија во прашањето на климатските промени, тоа стана светска вест. Христијаните претставуваат многу силна влијателна група во САД. Ако тие покажат интерес за животната средина, би постоеле сериозни шанси САД да ја променат својата политика спрема животното опкружување. Меѓутоа, христијанската верзија на Платоновата филозофија одново застана на патот на напредокот. Ако Земјата и животот на неа се само преодна состојба на патот кон духовната вечност, тогаш чуму сиот тој труд? Ако дојде Исус наскоро да нè евакуира пред сево ова да се урне и согори, зошто би се обидувале да ја обновиме планетата?
Павле и Платон
Значајно и малку непријатно прашање во врска со тоа, секако, е прашањето дали Павле навистина бил антисемитски расположен платонист (како што многумина теолози го претставувале во текот на историја). Дали непријателскиот став спрема Евреите, кој владеел во текот на средниот век, и занемарувањето на делото на создавањето претставуваат резултат на она за што се залагал Павле, или пак, сепак, тоа е само отпад од теологијата на најголемиот христијански пионер?
Павле им дал вакво објаснување на Евреите во Рим:
Во што се состоела надежта на Павле? Дали тоа навистина било бестелесно постоење на некое невидливо небо?
Платон бил грчки филозоф кој живеел во Атина отприлика од 427 до 347 година пред Христа
Големата сторија одново од почеток
Корените на надежта на Павле ги пронаоѓаме во еврејскиот поглед на светот, во сторијата која Евреите во негово време ја раскажувале за себеси и за светот.
Бог ги создал небото и Земјата и се преселил на „небото“. Во еврејскиот поглед на светот, „небото“ се простира сè до Земјата. Тоа не е далеку, туку е одвоено од Земјата само со тенок вел (да се види, на пример 2. Царевите 6).
Тогаш дошол гревот и предизвикал одвојување помеѓу небото и Земјата. Земјата паднала во проклетство. Се распаднала на составни делови. Дошло до одвојување меѓу луѓето, како и меѓу луѓето и природата. Завладеала смртта.
Меѓутоа, Бог, кој создал добра земја, имал одговорност и да ја обнови. Начинот на кој ќе го оствари тоа, се состоел во воспоставување завет. Бог му го открил планот на Аврам како проклетството да го сврти во благослов – благослов кој ќе досегне до целото човештво.
Кога Аврамовото семејство станало голем народ, Бог ги повикал од египетското ропство. Тој го обновил својот завет со нив (2. Мојсеева 19-20) и им го изнел заветот на послушност (исцелена, праведна Земја на која ништо не ѝ недостасува) и последиците од непослушноста (заточеништво и прогонство) (да се види 5. Мојсеева 27-30).
Историјата на Израел во Стариот завет завршува со следново: прогонство кое во списите на пророкот добива повеќе димензии. Народот морал да оди во прогонство. Тоа единствено можело да се објасни со фактот дека Бог ги напуштил. Езекиел во една трогателна сцена опишува како Божјата слава, неволно и со двоумење, го напушта храмот во Ерусалим (Езекиел 10 и 11,22).
Но пророците исто така даваат и надеж дека и народот ќе се врати на „Сион“. Тогаш ќе започне новото време. Ќе дојде Месија. Бог ќе им прости. Тој лично ќе се врати на Сион, на својот народ. Сите ќе го примат Светиот Дух за да можат да ја спроведуваат Божјата волја. Резултат на тоа ќе биде благослов што ќе го опфати целиот свет. Божјото владеење со светот конечно ќе стане стварност. Книгата на пророкот Исаија завршува со визијата за новосоздадениот и исцелен свет. Езекиел опишува моќна сцена која се одигрува во долина полна со мртовечки коски, кои со силата на Речта и Духот се подигаат од мртвите и стануваат силна армија која ја извршува Божјата волја.
Корените на Павловата надеж ги наоѓаме во еврејскиот поглед на светот и создавањето
Исполнување на пророштвата
Голем дел од пророштвата се исполнил, но не сè. Некои од народите се вратиле во Ерусалим од вавилонското ропство, но ништо не укажувало на тоа дека и Бог се вратил. Луѓето сè уште биле робови во сопствената земја, потчинети на царствата за кои зборува 2. глава од Книгата на пророкот Даниел. Во 9. глава од Даниеловата книга постои пророштво дека тоа ќе потрае речиси 500 години.
Кога дошол Исус со пораката дека се приближило Божјото царство, народот сè уште го очекувал големото ослободување и радосно ја прифатил неговата вест! На него се гледало како на голем пророк. Не е никакво чудо што многумина се разочарале затоа што Исус не само што не ги протерал Римјаните, туку и самиот, по неколку години, умрел на крстот и го снемало од сцената. Дали тоа означило крај на сето она за што пишувале пророците? Дали мисијата на Исус претрпела неуспех?
Павле громогласно одговара:
„Не!“ Сè се исполнило во Исус Месија: Божјето враќање, Божјето царство, Божјето проштавање, претворањето на клетвата во благослов кој ги опфаќа сите народи.
Своето животно дело и својата еврејска надеж Павле ги засновува на Исусовото воскресение:
Воскресението е блажена надеж на христијаните
Платоновите очила
Неколку текстови како да потврдуваат, а во исто време и како да противречат на она што Павле инаку доследно го тврдел. Меѓутоа, тоа така изгледа само ако ги гледаме во светлината на Платоновата поделба на реалноста. Ако ги читаме низ „еврејските очила“, нема никакви противречности.
Кога би биле платонисти, би помислиле дека Павле прави разлика помеѓу невидливиот, вечен свет на идеите и душите од една страна, и бедната реалност на материјалниот свет, од друга страна. Но со оглед дека знаеме оти Павле пишувал имајќи го на ум еврејскиот поглед на светот, можеме да бидеме сигурни дека тој, всушност, го споредувал она што е сега со она што ќе биде, овој свет со оној што треба да дојде, земското и небесното. Она што е небесно е многу пореално од распадливата материја за која ние сега сме врзани. Но нашето наследство e „скриено на небото“ како што вели Петар (2. Петрово 3,1-5). Меѓутоа, завесата наскоро ќе биде отстранета и тогаш невидливото ќе стане видливо.
Павле продолжува:
Овде повторно гледаме дека целта е да се биде облечен. Тука не станува збор за бегање од материјалното (да се биде необлечен), туку да учествуваме во она што е непропадливо и вечно. Начинот на изразување е скоро ист како и во Римјаните 8,20-23. Павле копнее за тој ден.
Познатиот англикански бискуп и библиски научник, Н. T. Рајт вели дека во овој текст, како и во оној во Филипјаните 1,23, Павле отишол најдалеку во опишувањето на таа состојба на преминување од смрт во воскресение, за која тој инаку говори како за сон (види: 1. Солуњаните 4,13-17). Но, иако овој стих опишува состојба на преминување, тој не одзема ништо од она што го кажува Павле за конечното ослободување на телото и на сè што е создадено, кое ќе настапи при воскресението. Тоа може да се разбере и како копнеж за оној ден кога завесата ќе биде повлечена на страна и кога Небото и Земјата повторно ќе се сретнат за да се соединат засекогаш.
Воскресението му значело на Павле многу повеќе отколку фактот дека Исус е жив. Тоа била надеж во обнова и ново создавање на светот.
Ново создавање
За Павле, воскресението значело многу повеќе од фактот дека Исус е жив и дека и тој самиот ќе продолжи да живее извесно време по смртта. Тоа била жива надеж – „надеж на Израел“. Надеж во обнова и ново создавање на светот!
Забележете ги изразите што ги користи Павле. Тука не станува збор за ослободување од телото како што тоа го замислувале Платон и Сократ. Тука станува збор за тело кое е спасено од распаѓање. Тоа не е бегање од материјалниот свет, туку копнеж дека тој ќе биде ослободен од смртта и злото.
Повторно, овде не станува збор за бегање од телото и материјата или ослободување од нив. Меѓутоа, и телото и материјата ќе бидат ослободени од распадливоста и ќе се вратат во состојбата во која се наоѓале пред да ги расипе гревот.
Забележете го заклучокот:
Ако материјата биде ослободена од распаѓање, тогаш не е бесмислено да се ублажуваат проблемите на сиромашните и да се задоволуваат потребите на оние кои се во неволја, да се рециклира хартијата, да се бориме против болестите – токму овде и сега. Со оглед дека Бог сè ќе промени во нераспадливо, нашите добри дела ќе го остварат влијанието што ќе трае низ вечноста. Нашите мали и големи напори да правиме добро, да обновуваме и исцелуваме, не се само безначајни капкички во океанот на безнадежноста. Нашите обиди да бидеме противтежа на злото и уништувањето овде на Земјата не е само мало космичко раздвижување во еден безначаен момент во експериментот кој се оттргнал од контрола на материјата, која во секој случај ќе изгори. Не. Затоа што Исус е воскреснат, и бидејќи за смртта и злото ќе има пресврт, а и ние и овој свет ќе се облечеме во нераспадливост, наша задача е да учествуваме во Божјето дело, кое е почеток и претвкус за нешто што ќе продолжи и во вечноста.
А средиштето на оваа надеж е фактот дека самиот Исус станал од мртвите, препознатлив, во физичко тело, а сепак поинаков и нераспадлив!
Какви промени ќе се одиграат во човечкото тело кога Исус ќе се врати?
Четириесет години подоцна книгата Откровение го објавува врвот на светската историја: самиот Бог исчекорува од Небото за да живее со луѓето во обновениот свет. Читајте ја сами Откровение 21 глава.
Тоа е врвот. Но ако дозволиме да влезе неговиот дух во нашиот живот, тогаш овде и сега ќе бидеме во состојба да го доживееме влијанието на обновувачката сила која сè одново создава:
Божјето царство навистина дошло. Исус на крстот триумфирал над сите сили и власти (Колошаните 2,15). Тој ја победил смртта; седнал на небесниот престол (Римјаните 8,34) и го пратил својот Свет Дух. Започнала ера со сосема нови можности. Самиот Бог ќе го испише својот закон во човечкото срце. Светот ќе биде исцелен. Исус наскоро ќе се врати! Мртвите ќе станат и ќе се преобразат, а Земјата ќе биде конечно обновена.
Небото и земјата повторно ќе бидат заедно. Исус ќе се појави, а ние ќе се состанеме со него на облаците и ќе го поздравиме со добредојде. Тој засекогаш ќе живее меѓу нас (Откровение 21,1-7). Тоа е надежта на светот, надежта на Израел и наша надеж! Дури и сега можеме да ја искусиме и да станеме дел од таа иднина. Да се живее како христијанин не е обид да се следи некое ново учење; тоа е живеење во нова реалност; живеење со обновување; живеење со Христа додека повторно не дојде.