24.5. Од Ефес до Лаодикеја

„Кој има уво, нека чуе, што им зборува Духот на црквите.“

Откровение 2,7

Ефес и Лаодикеја биле грчко-римски градови во Мала Азија уште во претхристијанската ера. Ефес бил убав и богат трговски град со пристаниште на Егејското Море. Лаодикеја исто така била прочуена по своето богатство и производство на лекови. Од Ефес до Лаодикеја водел римски пат изграден уште во 153. година пред нашата ера. Оваа трговскопоштенска сообраќајница соединувала низа од седум малоазиски градови: Ефес, Смирна, Пергам, Тијатир, Сард, Филаделфија и Лаодикеја.

Овие градови денеска го означуваат минатото на христијанската Црква, а некогаш значеле нејзина иднина. Царскиот пат од Ефес до Лаодикеја станал симбол на патот на Христовата црква од почетокот до крај. Тој е опишан во последната книга на Библијата, Откровението. Апостол Јован го опишува почетокот на божествената визија за иднината на Црквата: „Во Господовиот ден бев понесен од Духот и зад себе чув силен глас како од труба, кој велеше: ’Тоа што ќе го видиш, напиши го во книга и испрати го до седумте Цркви што се во Азија‘“ (Откровение 1,10.11).

Кога се свртил, Јован го видел Христа во небесниот Храм. Го видел облечен во првосвештеничка облека. Исус одел меѓу седум златни свеќници што гореле. Во својата десница држел седум ѕвезди. И свеќниците и ѕвездите се симболи на неговата Црква.

Во Откровението бројот „седум“ е симбол на полнината и совршенството. Седумте градови, седумте писма, седумте свеќници и седумте ѕвезди, ја означуваат сопфатноста, потполноста и светоста на Христовата црква. Имињата на градовите исто така се значајни. Нивните седум цркви претставуваат седум фази или периоди на христијанската историја. Во посланијата што им се упатени однапред се дадени сите карактеристики на Црквата во вековите што ќе настапат. Иако Христовата порака се однесувала на тогашната вистинска состојба и искуство на малоазиските цркви, нејзиното значење е многу пошироко. Овие писма го покажуваат Христовото внимание, неговата грижа и водство за неговата Црква до нејзиниот конечен триумф.

Прва од седумте цркви е Ефеската црква, што значи „сакана“. Неа ја воделе и ја учеле светите Христови апостоли во првото столетие. Во овој период Црквата како целина била чиста во науката, цврста во верата и сјајна во првата љубов. Но веќе во тоа време имало такви кои ја загубиле првата љубов и создавале неволји во младата Црква. Уште тогаш ушите на мнозина биле затнати со сомневање. Христос својата порака упатена до оваа црква ја завршил со зборовите: „Кој има уво, нека чуе, што им зборува Духот на црквите“ (Откровение 2,7).

Патот од Ефес водел во Смирна, чиешто име значи „мирта“. Мирта и денеска е мирислива билка на Истокот. Кога ќе се иситни и ќе се истолчи, мирта мириса најсилно. Оваа црква го опфаќа времето од второто до почетокот на четвртото столетие на христијанската историја. Смирна мирисала со храброст и со мачеништво за името на Исуса Христа и за Божјата реч. Таа ги исполнила зборовите на својот Господ: „Биди верен до самата смрт и ќе ти го дадам венецот на животот“ (­Откровение 2,10). Во долината на солзите оваа Црква останала чиста и света. Таа ја победила и самата смрт.

Патникот од Смирна за Пергам морал да се искачува сè до самиот град. Пергам бил стар царски град, подигнат високо, така што и самото име му значело „тврдина“, „извишување“. Од долината на солзите Црквата полека се искачувала на помирни падини на својата историја. Почетокот на четвртиот век значел крај на прогонствата. Црквата почнала бројно да се засилува, но духовно да слабее. Вистините на евангелието се толкувани со незнабожечката филозофија. Понизноста е заменета со горделивост, сиромаштвото со богатството, а духовноста со световност. Бискупот на Рим, како престолнина, и самиот почнал да се смета за поглавар на Црквата или за духовен татко на сите верници. Спрегата меѓу Црквата и државата наскоро се претворила во превласт на Црквата. Црквата загубила, а државата ништо не добила.

Следните илјада години Црквата уживала во раскошот и помпезноста на Тијатира, жртвувајќи ја својата понизност и едноставност. Тијатира всушност и значела „жртвувана понизност“. Понизноста на срцето е заменета со надворешниот сјај на литургијата. Во овој период во Црквата се вовлекло обожавање на кипови, идоли и реликвии. Народот не ги разбрал своите учители, зашто зборувале латински. Библијата станала затворена за лично истражување, а службените толкувања на Божјата реч биле преполни со заблуди. Мнозина почнале да сметаат дека религијата се состои од обожавање на слики на светци, а дека спасението може да се добие со купување на прошталници. Радосното учење за спасение со вера е заменето со ужасен страв од чудовиштен пекол и чистилиште во кое наводно бесмртните души се чистат во горешни маки.

Меѓутоа, секогаш имало христијани што ѝ останале верни на чистата апостолска наука. Линијата на библиското христијанство никогаш не била прекината. По зафрлените долини и во длабоките шуми на Европа светлината на вистината треперела, но никогаш не се угасила. Златниот свеќник горел без прекин. Потоа настапил петтиот период, времето на реформација или царска црква, во почетокот на шеснаесеттиот век.

„Сард“ значи „оние што останале“, но и тие биле на претсмртна постела. Во Сард се чувствувал здив на смрт и урнатини. Останало само уште малку вера и верници по многу векови отпад и прогонства. Од христијанската Црква останало само уште името: „Носиш име дека си жив, а си мртов“ (Откровение 3,1). Тоа било тажна вистина за овој период кој траел сè до половината на осумнаесеттиот век. Потоа одненадеж дошла промена.

Филаделфија го претставува шестиот период на црковната историја, период на „братска љубов“ или на мисионерски дух. „Ти дадов врата отворена“ (Откровение 3,8), ѝ порачал Христос. Мисионерското движење во тоа време било убод во современото движење на евангелието во сите правци по цел свет. Тоа бил почеток на исполнувањето на пророчката програма „вечно Евангелие“ да му се објави на „секое племе и колено, јазик и народ“ (Откровение 14,6). Црквата во Филаделфија е единствена на која не ѝ е упатен ниту еден укор. Но веста упатена до седмата црква во Лаодикеја – пораката упатена до последната црква на „остатокот пред второто Христово доаѓање – во целост е вест на опомена и укори. Периодот на Лаодикеја почнал во 1844 година и сè уште трае.

Ние денеска се наоѓаме во Лаодикеја, на крајот од царскиот пат, на „судењето на народот“. Тоа е значењето на името Лаодикеја. „Времето на судот“ почнало со отворањето на небесните книги во небесниот Храм. Веста за Лаодикеја е вест за нашата самоуверена и образована генерација.

Драги пријатели, од Лаодикеја ќе појдеме на небото само ако ја сознаеме нашата вистинска состојба. Читајте ги првите три глави од Откровението. Каде се наоѓате себеси во нив? – Тоа нека биде на вечера со Христа во неговата Црква, а еднаш и на неговиот престол!